Tăng huyết áp (THA) được xem là bệnh lý mạn tính và 90-95% các trường hợp là không có nguyên nhân. Chính vì vậy mà các thuốc điều trị tăng huyết áp là rất nhiều vì mỗi thuốc sẽ có một cơ chế và một đích tác dụng riêng, gây khó khăn trong việc ghi nhớ cho người dược sĩ tại nhà thuốc.

1. Tổng quan về thuốc điều trị tăng huyết áp và cơ chế tác dụng của thuốc

 Để đơn giản hóa việc học nhóm thuốc này hãy liên tưởng đến hệ thống bơm nước có ngay tại nhà mình và tìm thấy sự tương đồng thông qua hình ảnh bên dưới.

Với hệ thống cấp nước tại nhà:

Sẽ có những ngày vòi nước nhà mình rất yếu (yếu hay mạnh là do áp lực được tạo ra của nước trong lòng ống). Nguyên nhân có thể có:

• Hết nước tại bể chứa.
• Nước còn ở bể chứa nhưng lực vẫn yếu, cần lắp thêm máy bơm để làm cho nước mạnh hơn.

Về hệ thống tuần hoàn huyết áp:

70% trọng lượng cơ thể là nước nên có thể xem cả cơ thể chúng ta là một bể chứa.

Tim đóng vai trò như một máy bơm để bơm máu đi khắp các cơ quan trong cơ thể thông qua hệ thống ống dẫn là các mạch máu.

Huyết áp = Cung lượng lượng tim  x  sức cản ngoại vi

• Cung lượng tim phụ thuộc vào khối lượng máu lưu thông và hoạt động của hệ thần kinh giao cảm.

• Khối lượng máu lưu thông chính là tổng thể tích máu và phụ thuộc vào việc giữ nước và thoát nước của cơ thể.
• Hoạt động của hệ thần kinh giao cảm sẽ tác động lên tim làm tăng co bóp cơ tim và tần số tim.

• Sức cản ngoại vi tăng khi có hiện tượng co mạch.

Từ cơ chế hình thành nên huyết áp đó mà các thuốc điều trị tăng huyết áp được nghiên cứu và ra đời, hướng tới các đích cụ thể.

• Giảm thể tích tuần hoàn: Có thuốc lợi tiểu, Thuốc chống giữ nước.
• Giảm hoạt động của tim: Thuốc thần kinh giao cảm (thuốc chẹn Beta).
• Thuốc làm giãn mạch ngoại vi.

2. Các thuốc điều trị tăng huyết áp và tác dụng phụ thường gặp.

Đối với dược sĩ tại nhà thuốc không nhất thiết cần hiểu rõ cơ chế tác dụng của từng nhóm thuốc cụ thể vì không có nhiều ứng dụng vì sử dụng thuốc tác động lên huyết áp - tim mạch nên 100% tuân theo chỉ định của bác sĩ, thay vào đó nên nắm được các tác dụng phụ cũng như những lưu ý quan trọng dành cho bệnh nhân trong quá trình dùng thuốc.

Một số thuốc có tác dụng phụ biểu hiện giống với một số bệnh thông thường hay gặp, dẫn đến điều trị mãi không khỏi.

• Nhịp tim và huyết áp tăng nhanh đột ngột.
• Nguy cơ đau thắt ngực, loạn nhịp tim (đặc biệt là ở trên bệnh nhân có tiền sử bệnh mạch vành).

• Giảm thể tích tuần hoàn, giảm lưu lượng máu đến dương vật.
• Tăng đào thải kẽm qua nước tiểu làm mất kẽm giảm sản xuất Testosterone.
• Làm mất K+ và Mg2+ gây yếu cơ, mệt mỏi ảnh hưởng đến phản xạ cương của dương vật. Và rối loạn dẫn truyền thần kinh ảnh hưởng đến kích thích tình dục.