Đợi Một Chút..!

Cập nhật 18/05/2025
Content

Khám Tê Bì Tay Chân

Tê bì chân tay là một triệu chứng thường gặp trong thực hành lâm sàng, biểu hiện bởi cảm giác kiến bò, châm chích, giảm hoặc mất cảm giác ở chi. Triệu chứng này có thể xuất hiện thoáng qua, tái diễn từng đợt hoặc kéo dài, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống người bệnh

Table of Contents

1. Tổng quan về tê bì tay chân

  • Khái niệm: Tê bì chân tay là hiện tượng dị cảm – cảm giác bất thường như châm chích, kiến bò, râm ran, mất cảm giác… thường gặp ở chi trên và chi dưới.

  • Cảnh báo: Đây không đơn thuần là biểu hiện cơ học do sai tư thế, mà còn có thể là dấu hiệu của các bệnh lý mạn tính như: đái tháo đường, thoái hóa cột sống, bệnh thần kinh ngoại biên, thiếu vitamin, v.v.

2. Cơ chế sinh bệnh

Gồm 4 nhóm chính:

  • Chèn ép thần kinh: Gây rối loạn dẫn truyền, như hội chứng ống cổ tay, thoát vị đĩa đệm.

  • Thiếu máu nuôi dưỡng thần kinh: Thường gặp ở người bệnh đái tháo đường, tăng huyết áp lâu năm → gây tổn thương mạch máu nhỏ.

  • Rối loạn chuyển hóa: Thiếu vitamin B1, B6, B12, toan máu, tăng ure máu.

  • Nhiễm độc – viêm – nhiễm trùng: Do rượu, thuốc, virus như zona, HIV.

3. Nguyên nhân thường gặp

Nhóm nguyên nhân

Ví dụ cụ thể

Thần kinh ngoại biên

Viêm đa dây TK, bệnh thần kinh do tiểu đường, zona.

Cơ xương khớp

Thoát vị đĩa đệm, thoái hóa cột sống cổ, hội chứng ống cổ tay.

Nội tiết – chuyển hóa

Đái tháo đường, suy giáp, bệnh gan – thận, toan chuyển hóa.

Thiếu vi chất – độc tố

Thiếu B1, B6, B12, nhiễm độc chì, thủy ngân, rượu.

4. Phân biệt với các triệu chứng khác

Triệu chứng cần phân biệt

Đặc điểm phân biệt

Yếu cơ

Mất lực vận động, không phải cảm giác tê

Đau thần kinh

Cảm giác đau rát, bỏng, tăng khi chạm nhẹ

Rối loạn vận mạch

Kèm lạnh tay chân, tím tái, thay đổi nhiệt độ

5. Hướng điều trị dược lý

5.1 Điều trị theo triệu chứng

  • Vitamin B1 – B6 – B12: Hỗ trợ tái tạo bao myelin thần kinh.

  • Gabapentin / Pregabalin: Giảm đau thần kinh.

  • Acid alpha lipoic: Chống oxy hóa thần kinh, nhất là trong tiểu đường.

  • Các thuốc hoạt huyết: Ginkgo biloba, Citicoline.

  • Thuốc giãn cơ (nếu co cứng): Eperisone, Tolperisone.

5.2 Điều trị theo nguyên nhân

  • Đái tháo đường: Kiểm soát glucose máu, dùng thêm thuốc bảo vệ thần kinh.

  • Thoái hóa cột sống / thoát vị: Điều trị nguyên nhân cơ học kết hợp vật lý trị liệu.

  • Thiếu vitamin: Bổ sung đúng – đủ – tránh quá liều.

  • Nhiễm độc/rượu: Cắt nguồn độc, hỗ trợ thải độc, phục hồi tế bào thần kinh.

6. Giải pháp dự phòng và hồi phục

  • Vận động đúng cách: Tránh ngồi lâu sai tư thế, nên giãn cơ nhẹ định kỳ.

  • Chế độ ăn: Giàu vitamin nhóm B, omega-3, tránh thực phẩm chế biến sẵn.

  • Hạn chế rượu bia – thuốc lá: Giảm độc tính lên hệ thần kinh.

  • Theo dõi định kỳ nếu có bệnh nền như đái tháo đường, thoái hóa cột sống.

Tê bì chân tay là triệu chứng thường gặp nhưng tiềm ẩn nguy cơ bệnh lý nặng. Cần phát hiện sớm và phối hợp điều trị nguyên nhân – triệu chứng – lối sống. Dược sĩ đóng vai trò quan trọng trong: giáo dục bệnh nhân, theo dõi triệu chứng, phát hiện dấu hiệu cảnh báo và tư vấn thuốc hợp lý.

Mục Lục